Προκλήσεις στην πράξη: Υπερασπιστές του περιβάλλοντος

Διήμερη συνάντηση
Ανθρώπινα δικαιώματα και περιβάλλον | Προκλήσεις στην πράξη
Υπερασπιστές του περιβάλλοντος | Σκουριές – Βόλος – Άγραφα
6-7 Οκτωβρίου 2023

Διήμερη συνάντηση
Ανθρώπινα δικαιώματα και περιβάλλον | Προκλήσεις στην πράξη
Υπερασπιστές του περιβάλλοντος | Σκουριές – Βόλος – Άγραφα/ Δυτική Μακεδονία
6-7 Οκτωβρίου 2023

Διεπιστημονικό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Ερευνών – TIESS
(Στρατωνίου 5, Άνω Πόλη, Θεσσαλονίκη)

Παρασκευή 6 Οκτωβρίου 2023 (17.00-21.00)

17.00-17.30
Προσέλευση
Διαδικτυακά: https://us02web.zoom.us/j/85402750951?pwd=Q3liVnZWWXJyNEtNdnRQQng1eEZ2UT09

1η συνεδρία – Ανθρώπινα δικαιώματα και περιβάλλον. Από τη θεωρία στην πράξη.

17.30-18.00
Παρουσίαση των κεντρικών σημείων του ερευνητικού έργου και σύνδεση με την υπεράσπιση του περιβάλλοντος.
Αστέριος Τσιουμάνης (επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος, ΤIESS)

2η συνεδρία – Σκουριές (Γιώργος Καλύβας)
Συντονισμός: Έλσα Τσιουμάνη (δρ. νομικής)

18.00-18.30
Προβολή του ντοκιμαντέρ «Χρυσό Δάσος» για τον Γιώργο Καλύβα (22’)
Σκηνοθεσία: Στρατής Βογιατζής (Caravan Project)

18.30-19.00
Γιώργος Βελεγράκης (δρ. γεωγραφίας και πολιτικής οικολογίας)
Το περιβάλλον ως διακύβευμα. Κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις και επιπτώσεις της εξόρυξης στη ΒΑ Χαλκιδική.

19.00-19.30
Αλεξάνδρα Καρίνα, Νέστωρ Νέστορος (Επιτροπή Αγώνα Μ. Παναγιάς)
Αγώνας για τη Γη και την Ελευθερία. Ποιοι Είμαστε;

19.30-20.00
Σταυρούλα Πουλημένη (δημοσιογράφος, Alterthess)
SLAPP, περιβαλλοντικά κινήματα και η περίπτωση του Alterthess.

20.00-21.00
Συζήτηση

Σάββατο7 Οκτωβρίου (09.30-14.00)

09.30-10.00
Προσέλευση
Διαδικτυακά: https://us02web.zoom.us/j/82785480388?pwd=QnpEK25YK0JrR1dQNjY5WFZlNUk2QT09

3η συνεδρία – Βόλος (Βασίλειος Μάγγος)
Συντονισμός: Αστέριος Τσιουμάνης (TIESS)

10.00-10.20
Μάρκος Βαξεβανόπουλος (δρ. γεωλογίας, μέσω διαδικτύου)
Καύση σκουπιδιών στον Βόλο από την ΑΓΕΤ-Lafarge

10.20-10.40
Συντονισμός Συλλογικοτήτων Βόλου Ενάντια στη Καύση Σκουπιδιών (μέσω διαδικτύου)
Το κίνημα κατά της καύσης σκουπιδιών στον Βόλο

10.40-11.00
Γιάννης Μάγγος
Καταστολή και αστυνομική βία. Η υπόθεση του Βασίλη Μάγγου

11.00-11.30
Συζήτηση

11.30-12.00
Διάλειμμα

4η συνεδρία – Άγραφα | Δυτική Μακεδονία
Συντονισμός: Μαρία Αλεμπάκη (δρ. αγροτικής οικονομίας)

12.00-12.30
Σοφία Ζυγογιάννη (μέλος της Πρωτοβουλίας Αθήνας για την προστασία των Αγράφων και της Επιτροπής Αγώνα Αγραφιωτών)
Ο αγώνας για την υπεράσπιση των Αγράφων (2018-2023)

12.30-13.00
Νίκος Γιαννάκης (δρ. βιολόγος, περιβαλλοντολόγος)
Ενεργειακή μετάβαση και τοπικά κινήματα στη Δυτική Μακεδονία

13.00-13.30
Συζήτηση

5η συνεδρία – Το δικαίωμα στο περιβάλλον
13.30 – 14.00
Στρογγυλή τράπεζα
Παρουσίαση των συνολικών αποτελεσμάτων, συμπερασμάτων και συζήτηση

Λήξη διημέρου

Σεμινάριο

Το διήμερο θα γίνει στον χώρο του ινστιτούτου, στην οδό Στρατωνίου 5 στην Άνω Πόλη, στη Θεσσαλονίκη. Θα υπάρχει δυνατότητα και διαδικτυακής παρακολούθησης.
Η διαδικτυακή συμμετοχή δεν απαιτεί προηγούμενη εγγραφή. Ένα ενημερωτικό άρθρο που θα περιλαμβάνει τα κύρια σημεία του διημέρου, θα δημοσιευθεί στα ελληνικά και τα αγγλικά, μαζί με μια σειρά βίντεο με τις ομιλίες καθώς και έναν συλλογικό τόμο με τις ανακοινώσεις.

Ερευνητικό πρόγραμμα

Το Διεπιστημονικό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Ερευνών (ΔΙΠΚΕ), σε συνεργασία με μια ομάδα ακαδημαϊκών ερευνητών, διεξάγει ένα ερευνητικό πρόγραμμα, υπό την αιγίδα του προγράμματος Jean Monnet/Erasmus+, με αντικείμενο τη μελέτη και ανάλυση των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων υπό τον τίτλο: «Ανθρώπινα δικαιώματα και περιβάλλον στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Προς έναν περιεκτικό διάλογο». Στο πλαίσιο του τριετούς αυτού ερευνητικού προγράμματος θα αναλυθούν διάφορες παράμετροι σχετικές με την έννοια των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων. Σκοπός είναι η συμβολή και συμμετοχή στον σχετικό διεθνή δημόσιο διάλογο που αναμένεται να ενταθεί έπειτα από την αναγνώριση του «δικαιώματος σε ένα καθαρό, υγιές, και βιώσιμο περιβάλλον σαν ένα ανθρώπινο δικαίωμα που είναι σημαντικό για την απόλαυση των ανθρώπινων δικαιωμάτων» στις 8 Οκτωβρίου 2021 (UN Human Rights Council Resolution 48/13).
Το πρόγραμμα χωρίζεται σε πέντε θεματικές ενότητες, οι οποίες θα προσεγγισθούν σε ξεχωριστά σεμινάρια και συναντήσεις, ακολουθούμενα από ενημερωτικά και ερευνητικά άρθρα, βίντεο και εκδόσεις. Το πρώτο σεμινάριο έγινε με θέμα «Το θεμελιώδες δικαίωμα σε ένα υγιές και καθαρό περιβάλλον», το δεύτερο με θέμα «Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η προστασία και αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας», το τρίτο σεμινάριο με θέμα «Διαγενεακά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων του παιδιού και περιβάλλον» και το τέταρτο σεμινάριο με θέμα: «Ανθρώπινα δικαιώματα και κλιματική αλλαγή». Η πέμπτη και τελευταία συνάντηση εστιάζει στις προκλήσεις στην πράξη και συγκεκριμένα στους υπερασπιστές του περιβάλλοντος προσπαθώντας να αναδείξει πρακτικά ζητήματα στον ελλαδικό χώρο (Σκουριές, Βόλος, Άγραφα/ Δυτική Μακεδονία).

Προκλήσεις στην πράξη | Υπερασπιστές του περιβάλλοντος

Αυτή η θεματική θα αναλύσει συγκεκριμένες προκλήσεις σχετικές με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία του περιβάλλοντος. Αυτές περιλαμβάνουν περιπτώσεις όπως οι περιβαλλοντικοί πρόσφυγες και οι υπερασπιστές περιβαλλοντικών δικαιωμάτων, καθώς και συγκεκριμένες αμφιλεγόμενες αποφάσεις που σχετίζονται με την τοπική ανάπτυξη. Δεδομένου του διαρκώς αυξανόμενου όγκου βιβλιογραφίας πάνω στους περιβαλλοντικούς πρόσφυγες, επιλέξαμε τελικά να εστιάσουμε τη θεματική αυτή αποκλειστικά στους ανθρώπους που υπερασπίζονται το περιβάλλον στην Ελλάδα.

Ο «υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει ανθρώπους που, ατομικά ή με άλλους, ενεργούν για την προώθηση ή την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Υπερασπιστής περιβαλλοντικών δικαιωμάτων» ή «υπερασπιστής του περιβάλλοντος» είναι το άτομο που υπερασπίζεται τα περιβαλλοντικά δικαιώματα, όταν απειλείται η άσκηση αυτών των δικαιωμάτων. Η ολοένα και πλουσιότερη βιβλιογραφία δείχνει ότι οι παραβιάσεις των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων, αν και διαφέρουν σημαντικά ανά περιοχή, έχουν αυξηθεί παγκοσμίως λόγω του μεγαλύτερου ανταγωνισμού για πεπερασμένους φυσικούς πόρους, της ανεπάρκειας ή της περιορισμένης εφαρμογής των περιβαλλοντικών νόμων και της διαφθοράς. Πρόσφατες εργασίες εξετάζουν, μεταξύ άλλων, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι υπερασπιστές του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα οι γυναίκες, τις παραβιάσεις από μη κρατικούς φορείς και τον αντίκτυπο της σχετικής νομοθεσίας. Μια έκθεση του 2016 σχετικά με τις παγκόσμιες δολοφονίες υπερασπιστών γης και περιβάλλοντος εκτιμά ότι «σχεδόν τέσσερις άνθρωποι δολοφονούνται κάθε εβδομάδα προστατεύοντας τη γη τους και τον φυσικό κόσμο από βιομηχανίες όπως η εξόρυξη, η υλοτομία και η βιομηχανία αγροτικών προϊόντων».

Σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, η  εφαρμογή του ανθρώπινου δικαιώματος σε ένα υγιές περιβάλλον θα αναλυθεί έναντι των αποφάσεων διαχείρισης που σχετίζονται με την περίπτωση εξορυκτικών δραστηριοτήτων στις Σκουριές Χαλκιδικής, την καύση των σκουπιδιών στον Βόλο, αλλά και των μεγάλων αιολικών πάρκων σε (Άγραφα και Δυτική Μακεδονία). Μετά από χρόνια έντασης η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα, συμπεριλαμβανομένων δικαστικών διώξεων, μεγάλης καταστολής (που οδήγησε στον θάνατο ενός νέου ανθρώπου) και κοινωνικού στιγματισμού, η φιλοδοξία της θεματικής είναι να αναδείξει και όλα τα απαραίτητα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης και της συμμετοχής των τοπικών κοινοτήτων στις αποφάσεις που τους αφορούν, ώστε να συμπεριληφθούν στο πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Επισκεφθείτε: https://environmentalrights.eu/

Επικοινωνία: environmentalrights2021@gmail.com

Περισσότερες πληροφορίες πάνω στις δραστηριότητες και τα σεμινάρια του TIESS.


Ενημερωτικό δελτίο (Αγγλικά και ελληνικά) – Απεστάλη σε ΜΜΕ και λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείο

Κοινωνικά δίκτυα – Ανακοίνωση, εκδήλωση και αναρτήσεις σε Facebook και στοTwitter

Ενημερωτικό δελτίο | Κοινωνικά δίκτυα 3

  1. Ενημερωτικό δελτίο (Αγγλικά και ελληνικά)

2. Κοινωνικά δίκτυα


Το ενημερωτικό δελτίο και οι ανακοινώσεις μέσω κοινωνικών δικτύων έγιναν μέσα από τις σελίδες και τους λογαριασμούς του ινστιτούτου.

Ακολουθείστε μας στο Facebook και στοTwitter

Βίντεο 3 | Ανοιχτό Σεμινάριο | Διαγενεακά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των παιδιών, και περιβάλλον

Το βίντεο της εκδήλωσης

15.05.2023

Η Ivana Savić (LLM, MBA) παρουσιάζει την έννοια της διαγενεακής δικαιοσύνης, συμπεριλαμβανομένων των δικαιώματα των παιδιών και το περιβάλλον από την οπτική του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της ΕΕ. Η παρουσίαση θα επικεντρωθεί στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων, καθώς και στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες για την αποτελεσματική υλοποίηση των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων των παιδιών σε εγχώριο, περιφερειακό και διεθνές πλαίσιο στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου Συνεργασίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Ο Μάνος Καλαϊντζής (LLM) εξετάζει τη διαγενεακή δικαιοσύνη μέσα από το πρίσμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η διαγενεακή δικαιοσύνη έχει καταστεί ένα κρίσιμο ζήτημα τα τελευταία χρόνια, με την αυξανόμενη συνειδητοποίηση του αντίκτυπου των τρεχουσών ανθρώπινων δραστηριοτήτων στις μελλοντικές γενιές. Η έννοια της διαγενεακής δικαιοσύνης περιστρέφεται γύρω από την ιδέα ότι οι σημερινές γενιές έχουν την ευθύνη να αφήσουν στις μελλοντικές γενιές έναν κόσμο βιώσιμο και δίκαιο, με αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.
Η διαγενεακή δικαιοσύνη δεν ασχολείται μόνο με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα αλλά και με τη διασφάλιση ότι οι μελλοντικές γενιές θα έχουν πρόσβαση σε βασικές ανάγκες όπως τροφή, νερό, στέγη και εκπαίδευση. Πολλά ανθρώπινα δικαιώματα σχετίζονται με τη διαγενεακή δικαιοσύνη, όπως, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα στην απόλαυση του υψηλότερου δυνατού επιπέδου σωματικής και ψυχικής υγείας, το δικαίωμα σε ένα υγιές περιβάλλον, το δικαίωμα σε επαρκή τροφή και νερό, το δικαίωμα στην εκπαίδευση, και το δικαίωμα στην πολιτιστική κληρονομιά. Πρόσφατα αναδείχθηκε το δικαίωμα σε ένα υγιές περιβάλλον.

Η χρονική διάσταση της διαγενεακής δικαιοσύνης παρουσιάζει μοναδικές προκλήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η διαγενεακή δικαιοσύνη ασχολείται με το μακροπρόθεσμο μέλλον, καθιστώντας δύσκολη την εφαρμογή της στο παρόν. Επιπλέον, τα οφέλη από την προώθηση της διαγενεακής δικαιοσύνης δεν είναι άμεσα, δυσκολεύοντας την ώθηση της πολιτικής βούλησης για δράση προς αυτή την κατεύθυνση. Απαιτείται επίσης η ενσωμάτωση των αρχών της διαγενεακής δικαιοσύνης στο διεθνές δίκαιο δικαιωμάτων του ανθρώπου και η ανάπτυξη νέων μεθόδων μέτρησης για την αξιολόγηση του αντίκτυπου των ανθρώπινων δραστηριοτήτων πάνω στις μελλοντικές γενιές. Ωστόσο, τα ανθρώπινα δικαιώματα παρέχουν ένα πλαίσιο για τη διασφάλιση ότι οι ανάγκες και τα συμφέροντα των μελλοντικών γενεών λαμβάνονται υπόψη στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
Όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα σε ένα καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον. Καθώς τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον είναι αλληλεξαρτώμενα, ένα καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον είναι απαραίτητο για την πλήρη απόλαυση ενός ευρέος φάσματος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως τα δικαιώματα στη ζωή, την υγεία, την τροφή, το νερό, την υγιεινή και την ανάπτυξη, μεταξύ των υπολοίπων. Παρά τις μυριάδες διεθνείς συμφωνίες, καθώς και τις εθνικές νομοθεσίες και πολιτικές, η κατάσταση του περιβάλλοντός μας συνεχίζει να επιδεινώνεται. Οι παγκόσμιες κρίσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας της βιοποικιλότητας και της ρύπανσης, αντιπροσωπεύουν μερικές από τις μεγαλύτερες απειλές για την ανθρωπότητα, επηρεάζοντας σοβαρά την άσκηση και την απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η παρουσίαση εξετάζει την πολυπλοκότητα της αναγνώρισης και της εξέλιξης αυτών των εννοιών μέσω της νομολογίας των ευρωπαϊκών δικαστηρίων.

Ο Αστέριος Τσιουμάνης (PhD, MSc), συνιδρυτής του TIESS, και υπεύθυνος του ερευνητικού προγράμματος, συντονίζει τη συζήτηση.

Ανοιχτό Σεμινάριο: Διαγενεακά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των παιδιών, και περιβάλλον

| Δευτέρα 15.05.2023

| 18.00

| Ο σύνδεσμος για το ΖΟΟΜ:

https://us02web.zoom.us/j/86025587016?pwd=WUN6dTVQSDFvREJFT3NlZW5vMWdPZz09

| Passcode: 150523

| Δείτε το σεμινάριο ζωντανά στο κανάλι μας στο YouTube

Ομιλητές:

Η Ivana Savić (LLM, MBA) θα παρουσιάσει την έννοια της διαγενεακής δικαιοσύνης, συμπεριλαμβανομένων των δικαιώματα των παιδιών και το περιβάλλον από την οπτική του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της ΕΕ. Η παρουσίαση θα επικεντρωθεί στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων, καθώς και στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες για την αποτελεσματική υλοποίηση των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων των παιδιών σε εγχώριο, περιφερειακό και διεθνές πλαίσιο στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου Συνεργασίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Η Ivana είναι μια διεθνώς αναγνωρισμένη εμπειρογνώμονας πάνω στα ανθρώπινα δικαιώματα και τη βιωσιμότητα με περισσότερα από 14 χρόνια εμπειρίας στη διεθνή ανάπτυξη, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, την ενέργεια, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ανάπτυξη πολιτικών και νομοθεσίας. Η Ivana έχει εμπειρία στο σχεδιασμό διαδικασιών και αρχιτεκτονικής για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη βιώσιμη ανάπτυξη, με αποδεδειγμένο ιστορικό στην παραγωγή μετασχηματιστικών αλλαγών και καινοτόμων λύσεων στις αναδυόμενες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε και ειδικά στις διαδικασίες που οδηγούν στο Rio+20 και την υιοθέτηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Η Ivana είναι υποψήφια διδακτόρισσα στο Ινστιτούτο Ιδιωτικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Leiden με ερευνητικό θέμα Διεθνή Περιβαλλοντικά Δικαιώματα του Παιδιού.

Ο Μάνος Καλαϊντζής (LLM) και ο Στέφανος Κατσούλης (υποψήφιος διδάκτορας) θα μιλήσουν για τη διαγενεακή δικαιοσύνη μέσα από το πρίσμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η διαγενεακή δικαιοσύνη έχει καταστεί ένα κρίσιμο ζήτημα τα τελευταία χρόνια, με την αυξανόμενη συνειδητοποίηση του αντίκτυπου των τρεχουσών ανθρώπινων δραστηριοτήτων στις μελλοντικές γενιές. Η έννοια της διαγενεακής δικαιοσύνης περιστρέφεται γύρω από την ιδέα ότι οι σημερινές γενιές έχουν την ευθύνη να αφήσουν στις μελλοντικές γενιές έναν κόσμο βιώσιμο και δίκαιο, με αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.
Η διαγενεακή δικαιοσύνη δεν ασχολείται μόνο με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα αλλά και με τη διασφάλιση ότι οι μελλοντικές γενιές θα έχουν πρόσβαση σε βασικές ανάγκες όπως τροφή, νερό, στέγη και εκπαίδευση. Πολλά ανθρώπινα δικαιώματα σχετίζονται με τη διαγενεακή δικαιοσύνη, όπως, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα στην απόλαυση του υψηλότερου δυνατού επιπέδου σωματικής και ψυχικής υγείας, το δικαίωμα σε ένα υγιές περιβάλλον, το δικαίωμα σε επαρκή τροφή και νερό, το δικαίωμα στην εκπαίδευση, και το δικαίωμα στην πολιτιστική κληρονομιά. Πρόσφατα αναδείχθηκε το δικαίωμα σε ένα υγιές περιβάλλον.

Η χρονική διάσταση της διαγενεακής δικαιοσύνης παρουσιάζει μοναδικές προκλήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η διαγενεακή δικαιοσύνη ασχολείται με το μακροπρόθεσμο μέλλον, καθιστώντας δύσκολη την εφαρμογή της στο παρόν. Επιπλέον, τα οφέλη από την προώθηση της διαγενεακής δικαιοσύνης δεν είναι άμεσα, δυσκολεύοντας την ώθηση της πολιτικής βούλησης για δράση προς αυτή την κατεύθυνση. Απαιτείται επίσης η ενσωμάτωση των αρχών της διαγενεακής δικαιοσύνης στο διεθνές δίκαιο δικαιωμάτων του ανθρώπου και η ανάπτυξη νέων μεθόδων μέτρησης για την αξιολόγηση του αντίκτυπου των ανθρώπινων δραστηριοτήτων πάνω στις μελλοντικές γενιές. Ωστόσο, τα ανθρώπινα δικαιώματα παρέχουν ένα πλαίσιο για τη διασφάλιση ότι οι ανάγκες και τα συμφέροντα των μελλοντικών γενεών λαμβάνονται υπόψη στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
Όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα σε ένα καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον. Καθώς τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον είναι αλληλεξαρτώμενα, ένα καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον είναι απαραίτητο για την πλήρη απόλαυση ενός ευρέος φάσματος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως τα δικαιώματα στη ζωή, την υγεία, την τροφή, το νερό, την υγιεινή και την ανάπτυξη, μεταξύ των υπολοίπων. Παρά τις μυριάδες διεθνείς συμφωνίες, καθώς και τις εθνικές νομοθεσίες και πολιτικές, η κατάσταση του περιβάλλοντός μας συνεχίζει να επιδεινώνεται. Οι παγκόσμιες κρίσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας της βιοποικιλότητας και της ρύπανσης, αντιπροσωπεύουν μερικές από τις μεγαλύτερες απειλές για την ανθρωπότητα, επηρεάζοντας σοβαρά την άσκηση και την απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η παρουσίαση εξετάζει την πολυπλοκότητα της αναγνώρισης και της εξέλιξης αυτών των εννοιών μέσω της νομολογίας των ευρωπαϊκών δικαστηρίων.

Ο Μάνος είναι πτυχιούχος Νομικής (Α.Π.Θ.), με μεταπτυχιακές σπουδές στο Διακρατικό και Ευρωπαϊκό Εμπορικό Δίκαιο και Διαιτησία (Διεθνές Πανεπιστήμιο), μεταπτυχιακό στο Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης) και μεταπτυχιακό στο Δημόσιο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο (KU Leuven). Είναι σπουδαστής στην Εθνική Σχολή Δικαστών. Διετέλεσε διοικητικός βοηθός και βοηθός έρευνας στην «Έδρα Διαπολιτισμικής Πολιτικής της UNESCO» του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Υπήρξε εμπειρογνώμονας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) και έχει εργαστεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως σύμβουλος πολιτικής για συνταγματικές υποθέσεις και υποθέσεις πολιτών.

Ο Στέφανος είναι υποψήφιος διδάκτορας στο Δίκαιο Διεθνών Οικονομικών Οργανισμών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στις Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και πτυχίου Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών από το ίδιο Πανεπιστήμιο. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στο δίκαιο των διεθνών οργανισμών και στο νομικό πλαίσιο των περιφερειακών εμπορικών συμφωνιών, στην Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, καθώς και σε θέματα σχετικά με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με έμφαση στα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα. Είναι μέλος διοικητικού προσωπικού του Κέντρου Κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και επιστημονικός συνεργάτης στην «Έδρα UNESCO Διαπολιτισμικής Πολιτικής». Υπηρετεί ως Πρόεδρος της UNESCO Νέων Θεσσαλονίκης.

Ο Αστέριος Τσιουμάνης (PhD, MSc), συνιδρυτής του TIESS, και υπεύθυνος του ερευνητικού προγράμματος θα συντονίσει τη συζήτηση. Ο Αστέριος έχει ακαδημαϊκό υπόβαθρο στην αγροτική και περιβαλλοντική οικονομία με τη διδακτορική του διατριβή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο πάνω στις στάσεις του κοινού απέναντι σε εφαρμογές της σύγχρονης βιοτεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων. Γράφοντας για το Earth Negotiations Bulletin την τελευταία δεκαετία, παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις στις διεθνείς περιβαλλοντικές συμφωνίες.

Πρόγραμμα

6.00- 6.10

Εγγραφές

6.10- 6.15

Καλωσόρισμα– Εισαγωγικά σχόλια

Αστέριος Τσιουμάνης, Διεπιστημονικό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Ερευνών (TIESS)

6.15- 6.45

Διαγενεακά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των παιδιών, και περιβάλλον. Ευρωπαϊκό και διεθνές πλαίσιο.

Ivana Savić

6.45- 7.30

Νομολογία της κλιματικής κρίσης στα συνταγματικά και ανώτατα δικαστήρια και στο ΕΔΔΑ

Μάνος Καλαϊντζής και Στέφανος Κατσούλης

7.30- 7.50

Συζήτηση

7.50- 8.00

Συμπεράσματα

Σεμιινάριο

Το σεμινάριο θα διεξαχθεί διαδικτυακά, μέσω Zoom, με έναν περιορισμένο αριθμό προσκλήσεων για φυσική παρουσία, λαμβάνοντας υπόψη τα μέτρα περιορισμού της COVID-19.
Η διαδικτυακή συμμετοχή δεν απαιτεί προηγούμενη εγγραφή. Το σεμινάριο θα διεξαχθεί στα Αγγλικά. Μία περίληψη, η οποία θα περιλαμβάνει τα κύρια μηνύματα, καθώς και όλα τα παραδοτέα του έργου, θα μεταφρασθούν στα Ελληνικά στην ιστοσελίδα του ερευνητικού προγράμματος.

Ερευνητικό πρόγραμμα

Το Διεπιστημονικό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Ερευνών (ΔΙΠΚΕ), σε συνεργασία με μια ομάδα ακαδημαϊκών ερευνητών, διεξάγει ένα ερευνητικό πρόγραμμα, υπό την αιγίδα του προγράμματος Jean Monnet/Erasmus+, με αντικείμενο τη μελέτη και ανάλυση των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων υπό τον τίτλο: «Ανθρώπινα δικαιώματα και περιβάλλον στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Προς έναν περιεκτικό διάλογο». Στο πλαίσιο του τριετούς αυτού ερευνητικού προγράμματος θα αναλυθούν διάφορες παράμετροι σχετικές με την έννοια των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων. Σκοπός είναι η συμβολή και συμμετοχή στον σχετικό διεθνή δημόσιο διάλογο που αναμένεται να ενταθεί έπειτα από την αναγνώριση του «δικαιώματος σε ένα καθαρό, υγιές, και βιώσιμο περιβάλλον σαν ένα ανθρώπινο δικαίωμα που είναι σημαντικό για την απόλαυση των ανθρώπινων δικαιωμάτων» στις 8 Οκτωβρίου 2021 (UN Human Rights Council Resolution 48/13).
Το πρόγραμμα χωρίζεται σε πέντε θεματικές ενότητες, οι οποίες θα προσεγγισθούν σε ξεχωριστά σεμινάρια. Μετά το πρώτο σεμινάριο που έγινε με θέμα «Το θεμελιώδες δικαίωμα σε ένα υγιές και καθαρό περιβάλλον», και το δεύτερο με θέμα «Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η προστασία και αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας», αυτό το τρίτο σεμινάριο θα έχει ως θέμα «Διαγενεακά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων του παιδιού και περιβάλλον» και θα προσπαθήσει να συνδέσει τα διαγενεακά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των παιδιών, με το περιβάλλον, προκειμένου να προσφέρει μία πρόσθετη εστίαση στη σχέση μεταξύ της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της εκπλήρωσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Διαγενεακά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων του παιδιού και περιβάλλον

Οι αδιαμφισβήτητοι δεσμοί μεταξύ της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της πλήρους άσκησης των δικαιωμάτων των παιδιών έχουν αναγνωριστεί εδώ και καιρό σε διεθνές επίπεδο. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού αναφέρει ρητά την ανάγκη για «παροχή επαρκών θρεπτικών τροφίμων και καθαρού πόσιμου νερού, λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους από τη μόλυνση του περιβάλλοντος».

Πρόσφατα, οι δεσμοί μεταξύ της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της άσκησης των δικαιωμάτων των παιδιών ήρθαν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Τα συμπεράσματα τόσο του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων όσο και του Ειδικού Εισηγητή είναι ενδεικτικά του status quo. «Συνολικά, καμία ομάδα δεν είναι πιο ευάλωτη σε περιβαλλοντικές βλάβες από τα παιδιά (άτομα κάτω των 18 ετών), τα οποία αποτελούν το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού. Η περιβαλλοντική βλάβη έχει ιδιαίτερα σοβαρές επιπτώσεις σε παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών».

Ο αυξανόμενος όγκος της βιβλιογραφίας βεβαιώνει ότι η υποβάθμιση του περιβάλλοντος επηρεάζει την άσκηση ενός ευρέος φάσματος δικαιωμάτων των παιδιών. Ο κατάλογος περιλαμβάνει δικαιώματα στη ζωή, στην υγεία, στην ανάπτυξη, σε επαρκές βιοτικό επίπεδο, στο παιχνίδι και στην ψυχαγωγία, στη μη διάκριση, στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό.

Επιπλέον, τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που δεν έχουν ακόμη γεννηθεί, θέτουν πρόσθετες προκλήσεις. Από τη μία πλευρά, σχεδόν κάθε σημαντική πολυμερής περιβαλλοντική συμφωνία ή διαδικασία για τη βιώσιμη ανάπτυξη υπογραμμίζει τις πιθανές επιπτώσεις της περιβαλλοντικής βλάβης στις μελλοντικές γενιές. Από την άλλη, το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βασίζεται πρωτίστως στα ατομικά δικαιώματα που αναφέρονται σε φυσικά πρόσωπα. 

Η «μακροπρόθεσμη» προοπτική στις διεθνείς περιβαλλοντικές συμφωνίες για αειφορική ανάπτυξη σπάνια υπερβαίνει το 2100. Καθώς έχουμε ήδη εισέλθει στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα, αυτό σημαίνει στην πράξη ότι πολλά από τα παιδιά που γεννιούνται σήμερα θα ζουν το 2100, δηλαδή «μακροπρόθεσμα», και ως εκ τούτου τα δικαιώματα των μελλοντικών γενιών είναι αλληλένδετα με τα δικαιώματα των παιδιών. Η φιλοδοξία του έργου είναι να αντιμετωπίσει με σαφήνεια αυτόν τον μάλλον θολό δεσμό.

Σε επίπεδο πολιτικής, η Ευρωπαϊκή Ένωση προώθησε ενεργά τα δικαιώματα των παιδιών. Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού έχει επικυρωθεί από όλες τις χώρες της ΕΕ. Το άρθρο 3 παράγραφος 3 της Συνθήκης ΕΕ θέτει ως στόχο της ΕΕ την προώθηση της προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού. Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ εγγυάται την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού μέσω των θεσμικών οργάνων και των κρατών της ΕΕ όταν εφαρμόζουν το Ευρωπαϊκό δίκαιο.

Το έργο στοχεύει να συνεισφέρει στο εν εξελίξει έργο της ΕΕ για τα δικαιώματα των παιδιών, δίνοντας έμφαση στη σχέση μεταξύ της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της εκπλήρωσης των σχετικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Επισκεφθείτε: https://environmentalrights.eu/

Επικοινωνία: environmentalrights2021@gmail.com

Περισσότερες πληροφορίες πάνω στις δραστηριότητες και τα σεμινάρια του TIESS.


Ενημερωτικό δελτίο (Αγγλικά και ελληνικά) – Απεστάλη σε ΜΜΕ και λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείο

Κοινωνικά δίκτυα – Ανακοίνωση, εκδήλωση και αναρτήσεις σε Facebook και στοTwitter

Ενημερωτικό δελτίο και κοινωνικά δίκτυα

  1. Ενημερωτικό δελτίο (Αγγλικά και ελληνικά)

2. Κοινωνικά δίκτυα


Το ενημερωτικό δελτίο και οι ανακοινώσεις μέσω κοινωνικών δικτύων έγιναν μέσα από τις σελίδες και τους λογαριασμούς του ινστιτούτου.

Ακολουθείστε μας στο Facebook και στοTwitter