Ανθρώπινα Δικαιώματα και κλιματική αλλαγή
Πριν από έντεκα χρόνια, το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ενέκρινε το πρώτο του ψήφισμα για την κλιματική αλλαγή και τα ανθρώπινα δικαιώματα, στο οποίο υπογράμμισε την ανησυχία του ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί άμεση και εκτεταμένη απειλή για τους ανθρώπους και τις κοινότητες σε όλο τον κόσμο και έχει επιπτώσεις στην πλήρη απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Έκτοτε, ένας αυξανόμενος όγκος βιβλιογραφίας επικεντρώνεται στο ζήτημα, υποδεικνύοντας ότι οι δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην αποτελεσματική άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ειδικά από τους ήδη ευάλωτους. Η σημασία της προοπτικής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην κλιματική δράση έχει τονιστεί επανειλημμένα σε διεθνή φόρουμ.
Κατά τη διάρκεια της κεντρικής διάσκεψης των συμβαλλομένων μερών της Σύμβασης Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή στο Παρίσι το 2015, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα τόνισε ότι η επείγουσα δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι απαραίτητη για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων των κρατών βάσει του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η επακόλουθη Συμφωνία του Παρισιού, στην οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση έπαιξε καταλυτικό ρόλο κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, αναφέρεται ρητά στα ανθρώπινα δικαιώματα στο προοίμιό της. «Τα μέρη θα πρέπει, όταν αναλαμβάνουν δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, να σέβονται, να προωθούν και να εξετάζουν τις αντίστοιχες υποχρεώσεις τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα δικαιώματα στην υγεία, τα δικαιώματα των αυτόχθονων λαών, των τοπικών κοινοτήτων, των μεταναστών, των παιδιών, των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων σε ευάλωτες καταστάσεις και το δικαίωμα στην ανάπτυξη, καθώς και την ισότητα των φύλων, την ενδυνάμωση των γυναικών και την ισότητα μεταξύ των γενεών».
Η ΕΕ είχε στρατηγικό ρόλο κατά τη διαπραγμάτευση και την επίτευξη της Συμφωνίας του Παρισιού. Η Ευρωπαϊκή μακροπρόθεσμη στρατηγική για μια σύγχρονη, κλιματικά ουδέτερη οικονομία, όπως εκφράζεται στο έγγραφο μακροπρόθεσμου οράματος “Ένας καθαρός πλανήτης για όλους”, το οποίο παρέχει το πλαίσιο για τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κλίμα έως το 2050, ευθυγραμμίζεται με τη συμφωνία του Παρισιού.
Το έγγραφο προειδοποιεί ότι η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε «να έχει σοβαρές συνέπειες στην παραγωγικότητα της Ευρωπαϊκής οικονομίας, στις υποδομές, στην παραγωγή τροφίμων, στη δημόσια υγεία, στη βιοποικιλότητα και στην πολιτική σταθερότητα». Καθιερώνει περαιτέρω τους δεσμούς με την άσκηση βασικών δικαιωμάτων, δηλώνοντας ότι η κλιματική αλλαγή «θα μπορούσε να υπονομεύσει την ασφάλεια και την ευημερία με την ευρύτερη έννοια, βλάπτοντας τα οικονομικά, διατροφικά, υδάτινα και ενεργειακά συστήματα, και ως εκ τούτου να προκληθούν περαιτέρω συγκρούσεις και μεταναστευτικές πιέσεις».